Satrançta Manyel Nedir?

Manyel argoda sinyal vermek, tuzağa düşürmek gibi anlamlara gelebilir. Satrançta ise rakibin dikkatini dağıtmak, satranç tahtasında rakibin obejktif düşünmesini engellemeye çalışarak avantaj sağlamaya çalışmaktır.

Örneğin bir hamle yaparsınız ve sonrasında üzülmüş gibi bir yüz ifadesi yaratarak rakibe hata yapmışsınız izlenimi verirsiniz. Tahtada yaptığınız hamle gerçekten kötü gibidir. Örneğin boşta bir alet vardır ama rakip o aleti aldığında başına kötü bir şey geliverir. Burada manyelci oyuncu yaptığı manyel ile rakibin sağlıklı düşünmesini engellemektedir.

Bir diğer manyel örneği ise oyun sırasında rakip düşünürken centilmenlik dışı hareketler yaparak rakibin dikkatini dağıtmaktır. Örneğin rakip düşünürken sürekli taşları düzeltmek, rakipten sıkı sık eksikleri doldurmak amacıyla notasyon kağıdını istemek, ses çıkartmak ve hatta rakibin gözünün içine dik dik bakmak klasik satranç manyelleridir.

Bu anlamda Kasparov'un da aslında manyelci bir oyuncu olduğunu söyleyebiliriz. Örneğin rakibinin kötü bir hamle yaptığını düşünürse şaşkınlığını yüz ifadesi ile belirtir sıklıkla. Aşağılama dolu bir bakış olabilir ki buna alışkın olmayan bir oyuncunun moralinin bozulması kaçınılmazdır.

Yukarıda tipik bir manyel durumu gözükmekte. Kasparov'un abartılı yüz ifadesi sıradan bir oyuncuyu şaşırtabilir veya heyecanlandırabilir. Ne var ki karşısındaki Dünya Şampiyonu Anatoly Karpov onunla en çok oynamış oyuncu ve bu sebeple şüphesiz alışıktır. Yine de %1  bile de olsa Karpov üzerinde etki yaratmış olabilir.

Satrançta Ters Manyel

Bir de satrançta ters manyel vardır. Örneğin hata yapmışsınızdır. Bununla beraber hatayı tam değerlendirebilmek için iyi hesap yapmak gerekir ama nihayetinde hamle hatalıdır. Rakip bu hatanızdan yararlanıp alet kazanabilecektir. Bu durumda hatanızı fark etmiş gibi heyecanlanma numarası yapabilir oyuncu. Rakibe vermek istediği sinyal 'Hata yapmadım ama hata yapmış gibi manyel yaparak seni aslında tuzağa düşürüyorum"dur. Oysa ki hamle gerçekten hatadır ve ortada tuzak falan yoktur. İşte rakibi manyel yaptığına inandırmak amacıyla yapılan bu manyele "Ters manyel" denir.

İyi bir satranççı sadece tahta ile değil ama çevre koşulları ile de ilgilenmek zorundadır. Turnuva salonunda gürültü olabilir, salon iklimi rahatsız edicidir ve yukarıda anlattığımız gibi rakip davranışlarıyla rahatsız edebilir. Rakip üzülmüş gibi davranarak manyel yapıyor diye hakeme şikayet edemezsiniz. Yapmanız gereken tam olarak oyuna konsantre olmaktır.

Ne var ki gürültü yaparak rakibin dikkatini dağıtmak ve sürekli taşları düzeltmek gibi davranışlar muhakkak hakeme şikayet konusu olabilir.

Yüzyüze satrancın değişik bir yönüyle sizi tanıştırmak istedik. Tüm oyuncuların bu tür yollara başvurmayıp centilmen bir şekilde satranç tahtasına odaklanmalarını dileriz.

Aşağıda Kasparov'un hakemi kovalaması bile manyel kategorisine girebilir.